Het nieuwe Onze Vader

21-11-2016 - 12:19

Aan het begin van het nieuwe Kerkelijk Jaar dat op 26/27 november aanvangt met de Eerste Zondag van de Advent, zullen alle rooms katholieke kerken in Nederland en Vlaanderen een aangepaste nieuwe tekst van het Onze Vader gaan bidden of zingen. Om vertrouwd te raken met de aangepaste tekst geven we hem weer, zodat u hem ook voor persoonlijk gebruik in bezit hebt.

Dik gedrukt ziet u de veranderingen.

Onze Vader, die in de hemel zijt, uw naam worde geheiligd, uw rijk kome, uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel. Geef ons heden ons dagelijks brood en vergeef ons onze schulden, zoals ook wij vergeven aan onze schuldenaren, en breng ons niet in beproeving maar verlos ons van het kwade.

Aanleiding.
De aanleiding voor deze vernieuwde tekst, die een meer letterlijke vertaling van het Pater noster is, ligt in de vernieuwing van de vertaling van alle teksten voor de Eucharistie uit het Altaarmissaal van 1979. Deze vertaling was aan een herziening en verbetering toe. Daarbij vraagt Rome om een gelijkluidende tekst voor heel het Nederlandse taalgebied (Nederland èn Vlaanderen). Zo is enkele jaren geleden ook een nieuw Missaal verschenen voor heel het Engelse taalgebied. (Van de V.S. en Canada tot India, Engels sprekend Afrika en Australië). Wanneer het complete nieuwe Altaarmissaal voor ons land uitkomt is echter nog niet bekend.

Veranderingen. 
In de nieuwe vertaling zijn drie veranderingen. Schulden i.p.v. schuld. (Het latijnse debita is meervoud). Verder: vergeven aan onze schuldenaren (debitoribus nostris) i.p.v. aan anderen hun schuld vergeven.

Het meest opvallend is de wijziging van “ Leid ons niet in bekoring” naar “Breng ons niet in beproeving.” Bekoring kan de positieve betekenis hebben van charme, aantrekkelijkheid, maar die is uiteraard niet bedoeld in het Onze Vader. In negatieve zin betekent bekoring, verleiding tot zonde. Maar God verleidt ons niet tot zonde.

In praktisch alle bijbelplaatsen waar het Latijnse woord tentationem gebruikt wordt, is dit vertaald met beproeving en niet met bekoring.

God beproeft ons geloof, zoals ook in iedere relatie de liefde beproefd wordt. En als we in moeilijke omstandigheden toch voor elkaar blijven kiezen, wordt de liefde alleen maar groter. God beproeft ons echter nooit boven onze krachten. Het is precies dat wat we in het Onze Vader vragen: Breng ons niet in een beproeving die onze krachten te boven gaat.

Even wennen.
Ongetwijfeld zal het wel enige tijd duren voordat we aan de vernieuwde tekst gewend zijn. Het is echter niet de eerste keer dat de Nederlandse vertaling veranderd wordt. Ik herinner me dat mijn vader die in 1909 geboren werd, vertelde dat hij in zijn jeugd ook een iets andere tekst geleerd had dan de ons vertrouwde. In 1917 kwam een nieuwe catechismus uit met de huidige tekst. Een nadeel zal zeker zijn dat mensen die niet regelmatig in de kerk komen, er langer over zullen doen om met de nieuwe tekst vertrouwd te raken.

Het zou zeker ook goed geweest zijn, als we met onze protestantse medechristenen tot één tekst waren gekomen. Dit is eerder ook geprobeerd door de Raad van Kerken maar niet gelukt, mede omdat er bij de protestantse christenen meerdere teksten gebruikt worden en men daarin niet wilde wijzigen.

Voor de koren zijn de bestaande composities aangepast en er is ook een geheel nieuwe melodie beschikbaar.

Door de nieuwe muziek en vertaling liggen er wellicht ook kansen, dat de betekenis van het Gebed van de Heer nieuw leven krijgt.

Vicaris Woolderink