Waar zijn de katholieke vrouwen?

02-10-2016

Ineens ging het me opvallen. In reli-programma’s, al dan niet in de vorm van talkshows, documentaires, conferenties of studiedagen, ontbreekt het aan katholieke vrouwelijke deskundigen. “We hebben ze niet kunnen vinden” is een veelgehoord excuus. Is dat zo? Of wordt er maar al te gemakkelijk gegrepen naar het inmiddels beduimelde adresboek vol mannelijke experts?

Andries Knevel

Het begon allemaal met Andries Knevel. Het EO-boegbeeld bracht recent een serie over paus Franciscus op TV. Wat me vooral opviel, was het minimale aantal vrouwen dat aan het woord kwam. Gefascineerd ben ik gaan tellen. In vier afleveringen werden in totaal tweeëntwintig mannen geïnterviewd tegenover zeven vrouwen, waarvan slechts twee deskundigen.

Toen ik hierover een verbaasde Tweet stuurde naar de EO, was het antwoord: “Dank voor het tellen! Misschien houden meer mannen die zich er mee bezig houden dan vrouwen?” [sic]. Knevel zelf stuurde ik ook een paar beleefde Tweets. Hij reageerde niet, wat natuurlijk ook een antwoord is.

Kopstukken: 4 man, 0 vrouw

Dezelfde dag kwam ik op Facebook een aankondiging tegen van het Christelijk Informatie Platform (CIP). “Protestantse en katholieke kopstukken bijeen tijdens minisymposium” kopte de CIP-website. Nieuwsgierig nam ik een kijkje. De ‘kopstukken’ waren vier mannen en nul vrouwen. Ook het CIP stuurde ik een tweet met de vraag: waarom? Er kwam geen reactie.

Even later kreeg ik een uitnodiging van het Werkverband Kerkelijk Opbouwwerk (WKO). Het ging over een studiedag met als thema ‘Wijkend christendom: exit of exil?’ Enthousiast bladerde ik door het programma, op zoek naar de sprekers. Dat waren er precies drie, waarvan geen enkele vrouw. Het WKO liet weten dat ze wel bewust naar vrouwelijke sprekers hadden gezocht, maar dat deze niet konden komen, andere prioriteiten hadden of te weinig van het onderwerp afwisten.

Bruisende Kerk: 6 man, 0 vrouw

Tot slot kwam het dynamisch klinkende ‘Congres Bruisende Kerk’ voorbij op mijn startpagina. Het evenement werd georganiseerd door een club die zich Bewust Katholiek noemt. Ook daar bekeek ik het aangekondigde programma en de sprekers: zes mannen en nul vrouwen.

Toen ik hier online mijn hoofd over schudde en me afvroeg hoe bruisend het zou worden zonder vrouwelijke sprekers, volgde er een typerende discussie. De eerste persoon die reageerde – een man – vond mijn opmerking seksistisch. Alsof alleen vrouwen een sprankelend programma konden neerzetten, duh!

De tweede persoon die reageerde – ook een man – koos een andere benadering: jawel, het was jammer dat er geen vrouwelijke sprekers waren, hoewel de organisatie dat toch had geprobeerd. En daar ging het ook niet om, want de dynamiek moest vooral uit de workshops op die dag komen, dus dáár waren vrouwen zeker welkom.

Ik weet niet wat ik erger vind: de variant ‘je bent zelf seksistisch’ of de variant ‘we hebben het geprobeerd’. Geprobeerd? Hoezo geprobeerd? Hoeveel vrouwen zijn er gebeld voordat er een half dozijn mannen werd gerekruteerd? Hoeveel vrouwen staan er überhaupt als deskundigen in het adresboek van reli-clubs? En hoezo doet het er niet toe dat er geen evenwichtige man-vrouw verdeling op het podium is?

Katholieke vrouwen

Is er bovendien in heel katholiek Nederland op die dag niet één vrouw met kennis van zaken beschikbaar? Is er onder al die religieuzen, theologen, hoogleraren, pastores, auteurs, politici, kerkvrijwilligers en andere intelligente katholieke vrouwen niemand te vinden die vanaf de spreekstoel iets kan vertellen over het onderwerp? Of zijn katholieke vrouwen te weinig assertief? Vinden ze het van ondergeschikt belang om als deskundigen te worden gezien en gehoord? Zijn ze te onzeker?

Er was ook een derde persoon die reageerde, een vrouw die bepaald niet zou misstaan als katholieke spreekster en die bovendien een groot vrouwelijk katholiek netwerk heeft. Bij haar zakte de moed langzamerhand in de schoenen door de ‘eeuwige blinde vlek’ in reli-land. Haar moedeloze verzuchting deed me denken aan een uitspraak van de Franse schrijfster George Sand (de mannelijke naam was een pseudoniem): “Moedeloosheid overvalt ons alleen dan, wanneer wij niet langer op het toeval kunnen rekenen.”

Dus hierbij een uitdaging. Laat de zichtbaarheid van vrouwelijke deskundigen in het publieke reli-domein eens géén toeval zijn. Onderzoek de oorzaken waarom er blijkbaar weinig katholieke vrouwen in het reli-adresboek staan. Word je bewust van het kerkelijke glas-in-lood plafond dat vrouwen subtiel – en soms minder subtiel – buitensluit. Organiseer dáár eens een congres, lezing of studiedag over. Laat dát eens het onderwerp van een vierdelige televisieserie zijn.

En vergeet daarbij vooral niet om vrouwen een rol te geven. Niet als klapvee, niet als workshopvulling, niet als koffieschenkster, niet als gastvrouw-annex-bloemenmeisje, en zeker niet als excuustruus. Nodig katholieke spreeksters uit omdat je in hen én in hun expertise gelooft. Moet jij eens kijken hoe de Kerk gaat bruisen.

Deze bijdrage is van Annemarie Latour en verscheen eerder op haar blog.
Bron: www.katholiek.nl